Ωρολογιακή βόμβα το δημογραφικό: Το 2050 θα έχουμε περίπου 1,5 εκατομμύριο λιγότερους ενεργούς πολίτες – Σε κίνδυνο και η εδαφική ακεραιότητα

 

 Στην Ελλάδα, οι κρίσεις είναι πάντα πολλές: πολιτικές, οικονομικές, γεωπολιτικές. Μα καμία δεν προελαύνει με τόση σιωπηλή αποφασιστικότητα όσο αυτή που απειλεί την ίδια μας την ύπαρξη: το δημογραφικό. Δεν είναι απλώς μια στατιστική αβελτηρία ή κοινωνική πρόκληση. Είναι μια ωρολογιακή βόμβα που χτυπά σταθερά – και κανείς δεν την ακούει.

Ο πληθυσμός μας γερνάει, μικραίνει και αποσύρεται. Σύμφωνα με τον καθηγητή του Τμήματος Μηχανικών Χωροταξίας και Ανάπτυξης του ΑΠΘ, Νίκο Καρανικόλα, έως το 2050 θα έχουν εκλείψει 1,5 εκατομμύριο ενεργοί πολίτες κάτω των 65 ετών, ενώ οι πολίτες άνω των 65 θα αυξηθούν κατά 700.000. Αυτό, για μια χώρα με ήδη ευάλωτο παραγωγικό ιστό, δεν είναι απλά ανησυχητικό – είναι ένα νέο είδος χρεοκοπίας.

Το ξήλωμα του παραγωγικού ιστού

Η μείωση του πληθυσμού, η μετανάστευση των νέων, η πτώση του δείκτη γεννητικότητας (από 2,6 το 1950 στο 1,3 σήμερα), όλα αυτά οδηγούν την Ελλάδα σε μια δομική αποσύνθεση. Οι αριθμοί το λένε απλά: δεν γεννάμε. Δεν αντικαθιστούμε τους εαυτούς μας.

Αλλά το πρόβλημα δεν σταματά στην οικονομία, την υγεία ή τις συντάξεις. Το βαθύ συλλογιστικό ρήγμααφορά κάτι που καμία κυβέρνηση δεν τόλμησε να ονομάσει: την εδαφική ακεραιότητα.

Από την ερήμωση… στον γεωπολιτικό εκτροχιασμό

Στην Ήπειρο, στη Θράκη, στη Φωκίδα, στη Δυτική Μακεδονία, στην Πελοπόννησο – ολόκληροι Δήμοι αδειάζουν. Η ερήμωση της υπαίθρου δεν είναι μόνο κοινωνική ή πολιτισμική: είναι στρατηγική αποδυνάμωση. Όταν περιοχές-κλειδιά εγκαταλείπονται πληθυσμιακά, ανοίγουν κενά – και τα κενά στη γεωπολιτική δεν μένουν ποτέ για πολύ άδεια.

Η δημογραφική κατάρρευση σε παραμεθόριες περιοχές – όπως η Θράκη ή τα Δωδεκάνησα – δημιουργεί ντε φάκτο κενό εθνικής παρουσίας. Σχολεία κλείνουν. Αγροτικοί γιατροί δεν υπάρχουν. Οι τοπικές κοινωνίες διαλύονται. Και όταν αποχωρεί το κράτος, κάποιος άλλος εισέρχεται – με επιρροές, με επενδύσεις, με διεκδικήσεις.

Η Ελλάδα πρώτη σε γήρανση, τελευταία σε προνοητικότητα

Είμαστε πρώτοι παγκοσμίως στον δείκτη γήρανσης μετά την Ιταλία. Ένας στους πέντε κατοίκους είναι άνω των 65. Και όμως, ακόμη συζητάμε σαν να είναι θέμα μέτρων, και όχι θέμα επιβίωσης.

Η γήρανση δεν είναι μόνο πρόβλημα ασφαλιστικού. Είναι ζήτημα εθνικής αντοχής, συλλογικής ενέργειας, στρατηγικής ευλυγισίας. Όσο λιγότεροι είμαστε, τόσο πιο εύκολα καθοριζόμαστε από τρίτους. Όσο πιο γερασμένοι, τόσο λιγότερο ανθεκτικοί. Η δημογραφία δεν είναι μόνο γραφήματα – είναι το νέο γεωπολιτικό οπλοστάσιο.

Χρειάζεται ριζική αντιστροφή, όχι παρηγοριά

Ο Καρανικόλας μιλά για διεθνή εργαλεία και μοντέλα. Όμως για να τα ενεργοποιήσουμε, χρειάζεται πρώτα να ομολογήσουμε την αλήθεια: το δημογραφικό δεν είναι ένα πρόβλημα του μέλλοντος. Είναι ήδη εδώ. Κι αν το προσπεράσουμε σαν “τεχνικό ζήτημα”, τότε ήδη χάσαμε εδάφη – και δεν το καταλάβαμε.

ΠΗΓΗ