Πρόταση για φορολογική αποκέντρωση, δηλαδή, να εισπράττουν τα 2,3 δισ. του ΕΝΦΙΑ οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης κατέθεσε και πάλι ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος.
Επαναφέρει την πρόταση για απόδοση των πόρων του ΕΝΦΙΑ στους Δήμους ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας. Συγκεκριμένα, στην ετήσια έκθεσή του για την ελληνική οικονομία, ο κεντρικός τραπεζίτης τονίζει την ανάγκη η διαχείριση και η είσπραξη του φόρου ακίνητης περιουσίας ύψους 2,3 δις. ευρώ να ανατεθεί στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ), κάτι που, όπως υποστηρίζει, θα οδηγήσει στην ενίσχυση της οικονομικής αυτονομίας των δήμων και στον εξορθολογισμό του κρατικού προϋπολογισμού, μέσω της μείωσης των μεταβιβαστικών πληρωμών προς την αυτοδιοίκηση.
Ο Γιάννης Στουρνάρας επισημαίνει ότι ο ΕΝΦΙΑ, ως φόρος που επιβάλλεται σε ακίνητα εντός των γεωγραφικών ορίων κάθε δήμου, θα μπορούσε να λειτουργήσει αποτελεσματικότερα όταν διαχειρίζεται τοπικά.
Μεγαλύτερη ανταποδοτικότητα
Όπως αναφέρεται, οι δήμοι διαθέτουν εγγύτερη γνώση της φορολογικής βάσης, γεγονός που θα μπορούσε να οδηγήσει σε μείωση της γραφειοκρατίας, καλύτερο εντοπισμό των αδήλωτων εισοδημάτων από ακίνητα και στοχευμένη χρήση των εσόδων για τις ανάγκες της τοπικής κοινωνίας. Παράλληλα, η ανταποδοτικότητα του φόρου θα ενισχυθεί, αφού τα χρήματα που πληρώνουν οι πολίτες θα επιστρέφουν σε τοπικές υποδομές, κοινωνικές υπηρεσίες και έργα που αντανακλούν άμεσα τις προτεραιότητες της κάθε περιοχής.
Τα πλεονεκτήματα της “μεταφοράς”
Αναλυτικότερα, με βάση την ΤτΕ υπάρχουν σημαντικά επιχειρήματα υπέρ της μεταφοράς, είσπραξης και διαχείριση των εσόδων από τον ΕΝΦΙΑ καθώς αφορά ακίνητη περιουσία που βρίσκεται στα γεωγραφικά όρια κάθε δήμου.
Συγκεκριμένα:
– Τα έσοδα από τον ΕΝΦΙΑ θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν ένα μεγάλο μέρος των μεταβιβαστικών πληρωμών από τον κρατικό προϋπολογισμό (ΚΠ) προς τους ΟΤΑ απελευθερώνοντας πόρους του Κράτους προς άλλες χρήσεις που συνδέονται με την παροχή δημόσιων αγαθών και υπηρεσιών, όπως υγεία, παιδεία κ.λπ.
– Πρόκειται για ένα φόρο με περιορισμένα περιθώρια φοροδιαφυγής, διότι η φορολογική βάση, δηλαδή το ακίνητο, δεν μπορεί εύκολα να αλλοιωθεί στις φορολογικές δηλώσεις
– Ο φόρος περιουσίας είναι επίσης ένας ουδέτερος φόρος, υπό την έννοια ότι μεταβολές των φορολογικών συντελεστών δεν συνδέονται με στρεβλώσεις της φορολογικής βάσης
– Η τοπική αυτοδιοίκηση, αναλαμβάνοντας την είσπραξη του ΕΝΦΙΑ, δεν θα έχει να επωμιστεί το υψηλό κόστος ενός ελεγκτικού φορολογικού μηχανισμού, καθώς θα έχει το πλεονέκτημα που προκύπτει από την καλύτερη γνώση της ακίνητης περιουσίας και χρήσης της, εντός των ορίων της γεωγραφικής της περιφέρειας.
– Τα έσοδα θα συμβάλουν στην ενίσχυση της οικονομικής αυτοδυναμίας των ΟΤΑ και θα τους δίνουν τη δυνατότητα να ανταποκρίνονται πιο στοχευμένα στις τοπικές ανάγκες (π.χ. ανάπτυξη τοπικών υποδομών και υπηρεσιών), διασφαλίζοντας την ανταποδοτικότητα του φόρου.
-Ταυτόχρονα, ενισχύεται η διαφάνεια ως προς τη χρήση των πόρων και τη λογοδοσία των τοπικών αρχών απέναντι στους πολίτες που πληρώνουν τους φόρους. Κατ’ επέκταση, βοηθά στην καλλιέργεια φορολογικής υπευθυνότητας και φορολογικής συνείδησης στους πολίτες.
-Όπως αναφέρεται, το εν λόγω φορολογικό εργαλείο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από τους ΟΤΑ αναδιανεμητικά, ώστε οι φορολογούμενοι με την ίδια περιουσία και την ίδια φοροδοτική ικανότητα να φορολογούνται το ίδιο. Για παράδειγμα, η φορολόγηση ακινήτων θα μπορούσε να περιλαμβάνει απαλλαγές και εκπτώσεις για συγκεκριμένες κατηγορίες πολιτών (π.χ. ηλικιωμένους, άτομα χαμηλού εισοδήματος κ.ά.) ή/και να επιβάλλει προοδευτικό φορολογικό συντελεστή ανάλογα με την αξία του ακινήτου, όπως γίνεται στη Γαλλία, τη Δανία και την Ιρλανδία.
-Τέλος, «μια τέτοια μεταρρύθμιση θα δημιουργούσε λοιπόν την ανάγκη εξέλιξης των ΟΤΑ σε φορείς με τεχνοκρατικές υποδομές και τεχνογνωσία, ικανούς να συμβάλουν στον εκσυγχρονισμό και στην ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών και κατ’ επέκταση της χώρας».
Διεθνής πρακτική
Στην έκθεση του διοικητή της ΤτΕ επισημαίνεται και ότι η διαχείριση των φόρων περιουσίας αποκλειστικά ή πρωτίστως από τους φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης παρατηρείται διεθνώς και αφορά διαφορετικές μορφές φόρων και ελεγκτικών μηχανισμών. «Αξίζει να επισημανθεί ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε χαμηλή θέση ως προς τη διαχείριση φορολογικών εσόδων σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης μεταξύ των χωρών της Ευρώπης».
Σημειώνεται ότι η χώρα βρίσκεται, συγκεκριμένα, στην τελευταία θέση μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών ως προς τη φορολογική αποκέντρωση, με μόλις το 2,94% των φορολογικών εσόδων να διαχειρίζονται οι τοπικές αρχές, ενώ ο ευρωπαϊκός μέσος όρος φτάνει το 12,64%. Η μεταφορά της διαχείρισης του ΕΝΦΙΑ στους δήμους θα μπορούσε να ανατρέψει αυτή την εικόνα.
Οι δυσκολίες
Πάντως, η ΤτΕ αναγνωρίζει ότι «πρόκειται για ένα δύσκολο εγχείρημα που θα απαιτούσε προσεκτικό σχεδιασμό κατά το στάδιο της μετάβασης, ώστε να αποφευχθούν αναποτελεσματικά σχήματα που θα περιόριζαν την ανταποδοτικότητα του εν λόγω φόρου».
Οι περισσότεροι δήμοι δεν διαθέτουν τις απαιτούμενες υποδομές και το εξειδικευμένο προσωπικό για να αναλάβουν πλήρως την ευθύνη ενός τόσο κρίσιμου φόρου. Επιπλέον, η έλλειψη ενιαίων διαδικασιών και τεχνογνωσίας θα μπορούσε να οδηγήσει σε ανισότητες μεταξύ των δήμων και σε κινδύνους κακοδιαχείρισης.
Πώς θα στηριχθεί η προσπάθεια;
Για να αποφευχθούν αυτά τα προβλήματα, ο Γ. Στουρνάρας υπογραμμίζει την ανάγκη κεντρικού συντονισμού και εποπτείας, ιδιαίτερα στην αρχική φάση εφαρμογής. Μια τέτοια μεταρρύθμιση θα απαιτούσε τη συνεργασία του κράτους με τους τοπικούς φορείς και την ανάπτυξη ενός ενιαίου τεχνολογικού πλαισίου που θα επιτρέπει στους δήμους να διαχειρίζονται τον φόρο αποτελεσματικά και με διαφάνεια. Παρά τα όποια ρίσκα και τις προκλήσεις, το μέτρο θα μπορούσε να ενισχύσει την τοπική αυτονομία, να μειώσει τη γραφειοκρατία και να ενισχύσει τη διαφάνεια στη διαχείριση των φορολογικών εσόδων. Η επιτυχία του εξαρτάται από την προσεκτική προετοιμασία, τον κεντρικό συντονισμό και την ετοιμότητα των τοπικών αρχών να αναλάβουν τον ρόλο αυτό.
Η πρόταση για την αποκέντρωση του ΕΝΦΙΑ εντάσσεται σε ένα ευρύτερο στρατηγικό σχέδιο για την ενίσχυση της οικονομικής ανθεκτικότητας της χώρας, το οποίο περιλαμβάνει τη μέγιστη αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
.jpg){kind=avatar}
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου